ŻYLAKI POWRÓZKA NASIENNEGO - OBJAWY, LECZENIE, OPERACJA

Żylaki powrózka nasiennego to nic innego jak poszerzone, niewydolne żyły w okolicach jąder. Powodują wzrost temperatury w jądrach i tym samym zmuszają je do pracy w niesprzyjających warunkach. Choroba ta dotyczy 15% mężczyzn i może w znaczący sposób obniżać jakość nasienia. Jest jedną z najczęstszych, po idiopatycznej, przyczyn niepłodności męskiej. Na szczęście jest również najczęstszą z tych, które można modyfikować. Odpowiada za nawet 30% niepłodności pierwotnej (staramy się o pierwsze dziecko) i 80% niepłodności wtórnej (staramy się o kolejne dziecko).

Objawy żylaków powrózka nasiennego

Żylaki powrózka nasiennego nie muszą dawać żadnych odczuwalnych objawów. Nie oznacza to jednak niestety, że nie wpływają negatywnie na zdrowie. Ich obecność, poprzez miejscowy wzrost temperatury oraz pogorszenie warunków, w których jądra produkują hormony i komórki rozrodcze może powodować obniżenie płodności poprzez spadek liczby, ruchliwości, gorszą morfologię czy uszkodzenia DNA plemników.

Dlatego też obniżone parametry w badaniu nasienia powinny być sygnałem, żeby sprawdzić w badaniu fizykalnym i dla potwierdzenia w USG jąder, czy powodem nie są żylaki powrózka nasiennego.

Choroba ta u niektórych pacjentów może dawać także rodzaj dyskomfortu lub dolegliwości bólowe. Może objawiać się tępym, ćmiącym bólem, stopniowo narastającym w ciągu dnia, powodującym coraz większe trudności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak jazda autem, czy wysiłek fizyczny.

Leczenie żylaków powrózka nasiennego

Jedynym skutecznym sposobem leczenia tej choroby jest leczenie operacyjne. Wśród metod leczenia zachowawczego wymienia się pentoksyfilinę, antyoksydanty, czy fitoterapię. Jednak ich skuteczność w poprawie płodności przy żylakach powrózka nasiennego nie została do tej pory potwierdzona w badaniach naukowych i raczej stanowić może uzupełnienie leczenia chirurgicznego.

Operacje żylaków powrózka nasiennego przy niepłodności oraz przy dolegliwościach bólowych

Leczenie operacyjne z powodu dolegliwości bólowych cechuje bardzo wysoka skuteczność – ok. 93% pacjentów zgłasza poprawę – dane zależne są od wykorzystanej techniki.

W przypadku niepłodności wskazaniem do leczenia operacyjnego żylaków jest spełnienie poniższych warunków:

• • kliniczne żylaki moszny (potwierdzone w USG)
  • niepłodność kliniczna optymalny ginekologiczny status partnerki (lub obecność korygowalnej patologii)
  • nieprawidłowości w badaniu nasienia (w minimum dwukrotnie wykonanym badaniu)

Jaka jest skuteczność w leczeniu żylaków powrózka nasiennego?

Wybór najbardziej optymalnej metody leczenia opierać się powinien na stosunku skuteczności do bezpieczeństwa.

Idealna technika powinna charakteryzować się najmniejszym odsetkiem powikłań, najniższym ryzykiem nawrotu czy atrofii jądra, przy najwyższym odestku ciąż.

Operacje żylaków powrózka nasiennego w niepłodności podnoszą odsetek ciąż vs nieoperowani ok. 2-3 krotnie w skali jednego roku starań.

Co więcej, w badania o dłuższym okresie obserwacji stwierdzono nie tylko wysoki odsetek ciąż w pierwszym roku po operacji, ale także utrzymywanie się tego efektu przez kolejne lata. Obserwuje się także pozytywny wpływ operacji na funkcję komórek Leydiga i tym samym wzrost stężenia testosteronu we krwi.

Operacje żylaków proponowane powinny być również w przypadkach azoospermii, gdyż w nawet 55% przypadków w ejakulacie pojawiają się plemniki, co pozwala na uniknięcie biopsji jądra. Natomiast u pacjentów, u których będzie potrzeba wykonania biopsji, operacja poprawia skuteczność pozyskania plemników do rozrodu wspomaganego.

Techniki operacyjne w leczeniu żylaków powrózka nasiennego

Obecnie stosuje się 3 techniki operacyjne w leczeniu żylaków moszny.

LAPAROSKOPIA – najbardziej inwazyjna technika spośród dostępnych, wymagająca znieczulenia ogólnego oraz interwencji w jamie brzusznej. W tej operacji nie ma dostępu do zewnętrznych naczyń jądrowych oraz nie ma możliwości zaoszczędzenia tętnicy jądrowej.

MIKROCHIRURGICZNA WARIKOCELEKTOMIA PODPIERŚCIENIOWA – wśród zalet tej techniki wymienić można nie tylko najwyższą skuteczność (odsetek ciąż wg niektórych badań sięgającą nawet 50% w skali pierwszego roku), ale także profil bezpieczeństwa – niskie ryzyko wystąpienia wodniaka jądra, wysoką skuteczność zaoszczędzenia tętnicy jądrowej, a co za tym idzie ograniczenie ryzyka zaniku jądra. Dzięki dokładnej identyfikacji naczyń powrózka nasiennego (powiększenie pod mikroskopem), nawrót/ przetrwałą chorobę obserwuje się u mniej niż 1% pacjentów. Metoda ta jest obecnie zalecana przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne i jest tym samym złotym standardem w leczeniu żylaków powrózka nasiennego.

EMBOLIZACJA – zabieg polegający na uniedrożnieniu żyły nasiennej pod kontrolą RTG. Ze względu na niską skuteczność nie jest obecnie zalecana przez Europejską Akademię Andrologii jako leczenie pierwszego rzutu.

Podsumowanie

Żylaki powrózka nasiennego to wciąż mało znana i mało doceniana choroba męskiego układu płciowego, która oprócz możliwych dolegliwości bólowych może wpływać negatywnie na męskie funkcje rozrodcze.

Dlatego tak ważne jest badanie fizykalne w gabinecie urologa lub androloga, potwierdzone następnie badaniem USG. Nie każdy mężczyzna ze stwierdzonymi żylakami powrózka nasiennego kwalifikuje się do zabiegu operacyjnego, dlatego dalsze postępowanie powinno być ustalone ze specjalistą na podstawie indywidualnej historii pacjenta, jego partnerki (w przypadku starań o dziecko) i ich dalszych planów.

Mężczyźni, którzy poddadzą się leczeniu operacyjnemu żylaków powrózka nasiennego znacznie zwiększają swoje szanse na zostanie tatą.