BADANIE NASIENIA - JAKA JEST CENA BADANIA

Przy diagnostyce, czy leczeniu niepłodności bezwzględnie warto mówić o kwotach i pieniądzach. Chociaż istnieje powiedzenie, że na zdrowiu się nie oszczędza, ale jest różnica między rozrzutnością, a racjonalnością. W tej dziedzinie szczególnie warto uważać na to w co i kiedy inwestujemy, bo wydać można w prosty sposób naprawdę dużo.

Podstawowe, czyli rozszerzone…

Podstawowym narzędziem diagnostycznym w przypadku męskiej płodności, oczywiście poza rozmową, czy fizykalnym badaniem andrologicznym, jest badanie jakościowe nasienia.

Badanie to występuje w dwóch wariantach: podstawowym i rozszerzonym. Rozszerzone zawiera w sobie dodatkowo ocenę morfologii plemników i dlatego jest przez wielu specjalistów od płodności nazywane przewrotnie „podstawowym”. Głównie dlatego, że jednak zwykło się zwracać uwagę na wartość morfologii plemników i jej przydatność w ujęciu klinicznym. Ta ostatnia kwestia, czy w ogóle rola morfologii w ujęciu praktycznym, to długi temat na oddzielny artykuł i już nie raz była przeze mnie poruszana.

Na wstępie warto więc zapamiętać: podstawowym narzędziem diagnostyki męskiej płodności jest ROZSZERZONE BADANIE JAKOŚCIOWE NASIENIA.

Jaki jest koszt i czy to dużo?

Kosz takiego badania to ok. 200 – 250 PLN. Czy to dużo? To najtańsze badanie jakości nasienia jakie można wykonać więc można powiedzieć że taniej się nie da. Z drugiej strony, patrząc na to, jak wiele można uzyskać informacji z takiego badania i tym samym jak wiele może wnieść w rozmowie z pacjentem/ parą  na temat ich dalszych planów, cena wydaje się być adekwatna.

Należy jednak pamiętać, że w przypadku badania nasienia taki test się powtarza- często nawet kilka razy w trakcie leczenia niepłodności. Co więcej, często zanim zacznie być omawiana męska  płodność, androlog zaleci wykonanie dwóch – trzech takich badań, jeszcze zanim postawi rozpoznanie i zacznie leczenie.

Dlaczego tak jest?

Powody są dwa. Po pierwsze, to powszechne badanie męskiej płodności nie jest doskonałe i absolutnie nie powinno być interpretowane w systemie zero- jedynkowym. Dobry wynik nie gwarantuje potomstwa, ale „zły” nie musi przekreślać takich planów. Badanie nasienia zawsze powinno być interpretowane, preferencyjnie przez androloga, w szerszych kontekście. Jak zawsze, należy wziąć pod uwagę m.in. historię pacjenta/ pary, wiek i status płodności partnerki itp.  Po drugie, męska płodność nie jest stała, a zmienna. Czasem u mężczyzny nic się nie zmienia w codziennym funkcjonowaniu, a wyniki jakości plemników ulegają zmianom. Czasem bardzo dużym. Co więcej, proces tworzenia plemników trwa ok 80 dni.  W tym czasie wiele rzeczy wpływających na męska płodność może się wydarzyć. Szczególnie należy brać pod uwagę te o potencjalnie negatywnym wpływie. Tym samym należy takie sytuacje wziąć pod uwagę planując oddanie próbki nasienia do analizy embriologicznej.

Inne badania

Teraz wiesz już, że na cenę badania nasienia należy spojrzeć nieco szerzej. Z jednej strony warto dobrze zaplanować takie badanie, a z drugiej być gotowym na jego powtórzenie.

Kiedy jeszcze może wyjść badanie nasienia drożej niż zakładaliśmy?

Jak wiadomo nasienie można badać różnymi metodami, czy prościej mówiąc, przy użyciu różnych testów. Obecnie dostępnych i powszechnie stosowanych jest co najmniej kilka. Rozmawiając o kosztach nie sposób o nich nie wspomnieć. Głównie dlatego, że możliwe jest przebadanie oddawanej próbki nasienia od razu więcej niż jednym testem. Wśród tych najczęściej obecnie wykonywanych warto wymienić testy swim up, HBA,  SCD/SCSA , MSOME czy poziom stresu oksydacyjnego. Ten ostatni chociaż najdroższy (koszt ok 400 PLN) – w ogóle nie jest testem mówiącym o plemnikach – ich funkcji, czy liczbie. Ocenie plazmę nasienia, czyli medium, w którym plemniki żyją poza organizmem mężczyzny. Pozostałe testy skupiają się na analizie funkcjonalności plemników, czy dokładniejszej ocenie ich budowy, czy struktury.

Test swim up to koszt ok 100 pln, HBA z kolei ok. 250 PLN. Droższe w tym zestawieniu jest badanie chromatyny plemnikowej (SCD/SCSA) – koszt ok. 350 – 400 PLN. Wiele klinik często proponuje pakiety badań, co pozwala zredukować koszt. W nasieniu można również ocenić poziom przeciwciał przeciwplemnikowych – koszt to ok. 150 PLN za badanie obu klas (IgG i IgA). Wartościowym uzupełnieniem są także posiewy nasienia. Chociaż to znowu badanie nie oceniające plemników, jest niezbędne w przypadku podejrzenia obecności infekcji w układzie moczowo-płciowym, szczególnie, jeśli może potencjalnie wiązać się niepłodnością.

Koszt posiewu nasienia to ok. 50 PLN, ale w celu wykluczenia infekcji często konieczne jest wykonanie badania na kilka podłoży dedykowanych specyficznym rodzajom bakterii. Ponieważ nie da się wybrać jednego konkretnego podłoża i tym samym „zgadnąć”, jakie bakterie potencjalnie odpowiadają za infekcję, przed zleceniem badania koszt takiej diagnostyki ostatecznie wynosić może ok. 250 – 300 PLN.

Podsumowanie

Podsumowując koszty wymienione w tym artykule łatwo policzyć, że wybierając z listy dostępnych badań nasienia wszystkie pozycje łatwo przekroczyć pułap 2000 PLN. A gwarantuję, że to nie wszystko, co można zlecić ocenie. Tu wymienione zostały te najczęściej zlecane.

I tak oto, z łatwo dostępnego i stosunkowo taniego badania, robi się spory koszt. Spokojnie – wcale nie musi tak być. Jak tego uniknąć albo raczej, jak mądrze wydać pieniądze na tą część diagnostyki płodności? Polecam zawsze kierować się zasadą przydatności danego badania. To znaczy, że warto zawsze badanie nasienia zlecać wtedy, kiedy ma ono coś wnieść – kiedy po otrzymaniu jego wyniku zmieni się plan postępowania, czy kierunek diagnostyki płodności. Nie ma sensu robić badań jeśli to nic nie zmieni. Nie warto wchodzić w głębszą diagnostykę, tj. wykonywać bardziej specjalistycznych badań bez porozumienia z andrologiem, czy embriologiem. Takie badania jest trudniej interpretować, a wiadomo, że nawet badanie jakościowe nasienia nie może być interpretowane zero-jedynkowo.

Trzeba pamiętać, że leczenie niepłodności to leczenie przede wszystkim ludzi, a nie wyników, czy cyferek. Za każdym wynikiem stoi jego „właściciel” oraz jego historia. Dwa takie same wyniki mogą być interpretowane inaczej u dwóch pacjentów. Polecam zawsze dość wcześnie albo wręcz na samym początku starań o potomstwo wykonać badanie nasienia. Początkowo spojrzeć na nie we własnym zakresie, ale w razie jakichkolwiek wątpliwości koniecznie rozwiewać je w asyście specjalisty. Podobnie, żeby uniknąć generowania niepotrzebnych kosztów, warto zasięgnąć opinii androloga.