CZYM JEST BIOPSJA JĄDER? BADANIE, WSKAZANIA I SKUTECZNOŚĆ

Biopsja jąder to procedura medyczna, która polega na pobraniu fragmentu tkanki jądra (lub najądrza). Wykorzystywana jest najczęściej u pacjentów ze stwierdzoną azoospermią, czyli całkowitym brakiem plemników w ejakulacie i jej celem jest właśnie pozyskanie plemników, które następnie mogą zostać wykorzystane do rozrodu wspomaganego. Jest to kluczowy zabieg u pacjentów, których podstawą niepłodności jest właśnie azoospermia, a inne formy wspomagania płodności (np. farmakologiczne) nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Biopsja jąder ma dodatkowo wartość diagnostyczną, gdyż fragment pobieranej tkanki jest również poddawany tradycyjnemu badaniu histopatologicznemu, które może ocenić jakość spermatogenezy oraz wykluczyć obecność komórek przednowotworowych.

Około 10% mężczyzn cierpiących na niepłodność to właśnie mężczyźni z azoospermią, a biopsja jąder, w zależności od użytej metody, daje nawet do 60% skuteczności w pozyskaniu plemników, co czyni ją ważnym narzędziem w rękach specjalistów andrologów i urologów.

Biopsja jąder: dlaczego jest ważna? Co warto wiedzieć przed zabiegiem?

Rozpoznanie azoospermii nie musi oznaczać ostatecznie niepłodności. Proces produkcji plemników (spermatogeneza) może być zaburzony w różnym stopniu i zatrzymany na różnych poziomach w zależności od pacjenta. Mężczyźni, u których w ejakulacie nie wykryto plemników, mogę je produkować w jądrach.

Dlatego też biopsja jąder stanowi nieocenione rozwiązanie dla tych mężczyzn, którzy nie mogą uzyskać plemników w naturalny sposób i tym samym para nie może zajść w ciążę.

Przed zabiegiem pacjent powinien zostać dokładnie poinformowany o możliwych ryzykach i sposobach przygotowania do procedury. Istotne jest, aby przed biopsją omówić z lekarzem wszystkie zażywane leki oraz stan zdrowia, aby zminimalizować ryzyko komplikacji. Zabieg, w zależności od metody, wykonuje się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, a jego czas trwania wynosi od 30 min do 3 godzin, w przypadku biopsji najdokładniejszej i najbardziej precyzyjnej, czyli mTESE.

Wskazania do przeprowadzenia biopsji obejmują: zdiagnozowaną azoospermię zarówno nieobturacyjną, jak i obturacyjną (przeszkodową). W tym drugim przypadku produkcja plemników w jądrach odbywa się w sposób prawidłowy, jednak nie ma możliwości przedostania się plemników do nasienia. Może to wynikać np. z wad wrodzonych (np. wrodzony brak nasieniowodów), przebytych operacji, zespołów genetycznych, a także wykonanej wazektomii.

Jak przebiega biopsja jąder?

Procedura biopsji jąder może być przeprowadzona przy użyciu kilku metod, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta i zaleceń lekarza. Najczęściej stosowane techniki to przezskórna biopsja igłowa- obecnie stosowana już coraz rzadziej oraz biopsje otwarte (TESE i mTESE, czyli z wykorzystaniem mikroskopu).

Zależnie od metody, wykorzystywane są różne metody znieczulenia. Do biopsji igłowej oraz TESE wystarczającym jest zazwyczaj znieczulenie miejscowe, natomiast przy najbardziej precyzyjnej i równocześnie czasochłonnej biopsji mTESE pacjent znieczulany jest ogólnie i jest pod opieką anestezjologa.

Po zabiegu możliwe są niewielkie dolegliwości bólowe oraz obrzęk okolicy operowanej, które jednak zazwyczaj szybko ustępują. Ważne jest, aby po biopsji przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących odpoczynku i pielęgnacji rany, co przyspieszy proces gojenia.

Możliwe ryzyka i sposoby minimalizacji niepożądanych skutków

Jak każda procedura medyczna, biopsja jąder niesie za sobą pewne ryzyko. Może dojść do krwawienia, infekcji rany, czy nawet zapalenia jądra lub najądrza. Jednakże, ryzyko wystąpienia tych komplikacji jest minimalne, szczególnie przy biopsjach z wykorzystaniem mikroskopu.

Ważne jest, aby po zabiegu uważnie obserwować miejsce biopsji i w przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów, takich jak intensywny ból, zaczerwienienie czy gorączka, niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Po biopsji: co dalej? Wyniki i dalsze postępowanie

Materiał pobierany w trakcie biopsji jest oceniany (w większości przypadków jeszcze podczas wykonywania zabiegu) pod kątem obecności plemników. Dłużej, tj. do 2-3 tygodni oczekuje się na wynik badania histopatologicznego, które ma ocenić jakość spermatogenezy.

Wyniki badania mogą potwierdzić lub wykluczyć obecność nieprawidłowości.

Prawidłowo i rzetelnie wykonana biopsja powinna stanowić zwieńczenie procesu diagnostyczno- leczniczego w męskiej niepłodności.

Biopsja zakończona sukcesem, tj. pozyskaniem plemników dostarcza materiał do wykorzystania w procedurze rozrodu wspomaganego IVF-ICSI.

Dzięki nowoczesnym metodom i doświadczeniu specjalistów andrologów biopsja jąder jest procedurą bezpieczną i skuteczną, stanowiącą fundament we wsparciu najtrudniejszych przypadków niepłodności męskiej, jakimi są mężczyźni z rozpoznaną azoospermią.